Olağan koşullarda, solunum otomatik, sessiz ve düzenlidir. Hız ve derinliği eşit
olup çaba gerektirmez ve her soluk alıp verme arasında kısa bir dinlenme süresi
vardır.
Solunumun bu özelliklerinin değişmesini ifade eden terimler ve bazı özel
durumlar vardır.
Solunumda Özel Terimler ve Durumlar
1. Taşipne: Solunum sayısının dakikada 24’ün üzerinde olmasıdır. Derinliği
değişmemiştir. Özellikle korku durumlarında görülür.
2. Bradipne: Dakikadaki solunum sayısının 10’un altına inmesidir. Ancak
solunum düzenlidir, derinliğinde değişiklik yoktur.
3. Hiperpne: Solunumun derinliğinin artmasıdır. Özellikle egzersiz sonrası
görülür.
4. Hipopne: Solunum derinliğinin azalmasıdır. Uykuda görülen solunum
biçimidir.
5. Apne: Solunumun kalıcı ya da geçici olarak durmasıdır. Bu durum 4-6
dakikadan fazla sürerse “solunum arresti” denir.
6. Hiperventilasyon: Solunum hızı ve derinliğinin birlikte artmasıdır.
7. Hipoventilasyon: Solunumun hızının ve derinliğinin birlikte azalmasıdır.
8. Dispne: Yardımcı solunum kaslarının ve burun kanatlarının solunuma
katılmasıdır. Solunumun zorlukla olduğunu gösterir. Genellikle hızlı ve yüzeysel
solunum vardır. Solunum için çaba harcandığından yüz kırmızıdır. Hastanın yüz
ifadesi endişeli ve sıkıntılıdır. Bu hastalar yarı oturur pozisyonda rahat ederler.
9. Anoksi: Yerel ya da genel olarak oksijenin tamamen yokluğudur
10. Hipoksi: Hücrelerin ve dokuların yeterli miktarda oksijen alamaması, yani
oksijen yetersizliğidir.
11. Siyanoz: Oksijen gereksinimi yeterli karşılanamadığı durumlarda deri ve
müköz membranların kirli, mavimsi-mor bir renk almasıdır. Siyanoz kulak
memesinden, dudaklardan, tırnaklardan ve oral mukozadan en belirgin olarak
gözlenir.
12. Cheyne-Stokes Solunumu: Solunum döngüsü yavaş ve yüzeysel bir
solunumla başlar, Solunumun hızı ve derinliği derece derece artar, belli bir
derinlikten sonra solunum tekrar derece derece yavaşlar ve yüzeyselleşir. Bu
dönemin ardından 10-20 saniye süren bir apne nöbeti görülür. Özellikle beyin
kanamalarında ve kalp hastalıklarında ölümden hemen önce görülür.
13. Kusmaul Solunum: Solunum anormal biçimde derinleşmiş ve hızı artmıştır.
Solunum hızı dakikada 20 solunumdan daha fazladır. Genellikle metabolik asidoz
ve böbrek yetmezliğinde görülür.
14. Gurgling (Gurlama sesi): Sıvı içinden geçen havanın çıkardığı sestir. Bu
ses suyun altında kamışla üfleme sesine benzer. Bu genellikle üst havayollarında
sıvının bulunduğunu gösterir.
15. Wheezing (Islık sesi): Daralmış havayolundan havanın geçerken ıslık
şeklinde ses çıkarması ile belirgin güçlükle nefes alınmasıdır. (Özellikle
bronşioller gibi küçük havayolları daralmıştır). Bu genellikle astım, allerjik
reaksiyonlar ve bronşitin sonucu görülür.
16. Stridor (Ötme sesi): Genellikle inspirasyonda duyulan yüksek perdede
seslerdir. Kordvokaller ve epiglotu da kapsayan üst solunum yolu tıkanmalarında
görülür. Genellikle bebeklerde horoz ötüşüne benzer bir sestir.
17. Snoring (Horultu): Dilin üst havayolunu kısmen bloke ettiğinde duyulan sert,
düşük perdede sestir. Bu tip tıkanmalarda hasta bilinçsiz ise oldukça zor durumda
kalır.
18. Derin-yüzeysel-güçlükle: Soluk yolu tıkanması, kalp yetmezliği, astım
19. Hızlı-Derin: Diyabetik koma (hiperglisemi), hiperventilasyon
20. Ağrılı, güçlükle, yüzeysel: Solunum yetmezliği, akciğer hastalıkları,
pulmoner emboli, kalp sorunları
21. Sırt üstü yatarken solunumda zorlanma: Kalp yetmezliği, akciğer
enfeksiyonları, astım
22. Solunumda ara ara durma: Hipoksi, konjestif kalp yetmezliği, kafa
yaralanmaları
23. Yavaş solunum; felç, kafa yaralanması, göğüs yaralanması, çeşitli ilaçlar
(narkotikler vb.)
24. Solunum yok: Solunum durması, soluk yolu tıkanması
25. Hastanın ağzında aseton kokusu varsa hasta diabetik ketoasidozdadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder