Anatomi # Kemik Bilimi-2

Kemiklerdeki yüzey işaretleri
 Kemiklerin üzerinde çeşitli çıkıntılar, çukurlar ve delikler bulunur. Bu oluşumlar, tendonlar, ligamentler ve fasiyaların kemiklere tutundukları yerlerde görülür. Kemiklerde görülen işaretler, puberte (12 - 15 yaş civarında) sırasında oluşur ve adult çağa kadar gittikçe belirginleşir.

Kemik iliği (cavitas medullaris)

 Yetişkinlerde 2 çeşit kemik iliği bulunur. Kan yapımında (hematopoiezis) aktif olan kırmızı kemik iliği (medulla ossium rubra) ve yağ dokudan oluşan ve inaktif olan sarı kemik iliği (medulla ossium flava).
 Doğumda vücuttaki bütün kemikler kırmızı kemik iliğine sahiptir, yani hemopoetiktir. Bu durum, yaşla kademeli olarak azalır ve ileri dönemde kırmızı kemik iliğinin yerini sarı kemik iliği alır. 5 - 7 yaşında sarı kemik iliği ekstremitelerin distal kemiklerinde görünmeye başlar ve kademeli olarak proksimale doğru ilerler.
 Yetişkinde; kafa kemikleri, omurlar (vertebrae), toraks kafesi kemikleri (sternum ve costalar), omuz kemeri kemikleri (clavicula, scapula), pelvis kemeri (coxa) kemikleri ve femur ile humerusun sadece başları kırmızı kemik iliği içerir.

Kemiklerin kan damarları
 Kemikler zengin arteryel beslenmeye sahiptir. Periostal arterler, birçok noktadan kemiğin gövdesine girerek kompak kemiği beslerler. Bu yüzden periosteumu kaldırılan yerdeki kemik dokusu ölür. Gövdenin merkezine yakın olarak bulunan bir delikten (foramen nutricium) giren arter (a. nutricia), kompak kemikten oblik olarak geçip, spongioz kemik ve kemik iliğini beslemek üzere dağılır. Metafizial ve epifizial arterler, kemiklerin uçlarını beslerler. Başlıca komşu eklemleri besleyen arterlerden gelirler. Büyüme kıkırdaklarını besledikleri için önemlidirler. Bu arterlerden gelen kan, herhangi bir nedenle kesilecek olursa kemiğin büyümesi etkilenir. Büyümesini tamamlamış kemiklerde ise avaskular (aseptik) nekroza neden olur. Kemiğin venleri, arterlere eşlik eder.

Kemiklerin uyarılması
 Periosteum, periostal sinirler adı verilen duyu sinirlerinden zengindir. Kemik kırılmalarında şiddetli ağrının sebebi, bu sinirler tarafından taşınan periosteumdaki yırtılma yada gerilme duyularıdır.

Periosteum
 Bütün kemikler, eklem yüzleri hariç periosteum (kemik zarı) denilen ince bir fibröz doku tabakası ile örtülüdür, iki tabakalı bir yapısı vardır. 1. Stratum fibrosum; dış tabakadır. Bu tabakadaki “Sharpey Lifleri” periosteumu kompak kemiğe bağlar. 2. Stratum cambium; yapısında bulunan osteoblastlar, kemik kırılmalarında aktiflenir ve iyileşmeyi hızlandırır. İyileşme sürecinde genellikle kırık bölgesinde aşırı bir kemik üretimi olur ve bu kemik dokusuna callus adı verilir. Periosteum, damardan ve sinirden son derece zengindir. Bu yüzden çok duyarlıdır. Yaşlıların kemiklerinde daha az organik madde vardır ve ek olarak periosteumda daha az rejenerasyon yeteneğine sahiptir. Bu nedenle kırıklarda iyileşme geç olur.

Kemiklerin fonksiyonu
1. Koruma,
2. Destek,
3. Hareketler için mekanik bir temel,
4. Kan hücreleri yapımı,
5. Tuzları depolamak; Ca, P ve Mg tuzlarını depolar.